Տխուր հետեւանքներ Թեղուտ եւ Շնող գյուղերի համար, որոնք համաձայնվեցին Թեղուտի հանքավայրի շահագործման հետ

ԷկոԼուր

Որքան գնում է, այնքան Թեղուտ եւ Շնող համայնքները զգում են  «Vallex Group» ընկրության հետ Թեղուտի պղնձամոլիբդենային հանքավայրի շահագործման հարցում համաձայնության գալու տխուր հետեւանքները: Նրանք կորցնում են իրենց հիմնական գործունեության` գյուղատնտեսական աշխատանքի հաշվին ապրելու հնարավորությունը:  Գյուղատնտեսությամբ զբաղվելու համար բոլոր պայմաններն արագ կերպով լիկվիդացվում են: Ինչքան ավելի է զարգանում Թեղուտի ծրագրի ենթակառուցվածքը, այնքան արագ մարդիկ կորցնում են ջուրն ու հողը: Ասվածի ապացույցն են Թեղուտին նվիրված «Հետք»-ի հրապարակումները:

«Ինչո՞ւ եք Շնող գետի ջուրը պղտորում». գյուղացիներն ահազանգում են Թեղուտի հանքից հոսող պոչանքների մասին

Լարիսա Փարեմուզյան, Հետք

14:05, 23 հունվարի, 2015

Դեկտեմբերի 20-ին շահագործվելուց հետո Թեղուտի պղինձ-մոլիբդենային հանքի հանքաքարի խտանյութից 1400 տ-ից ավելի որակյալ խտանյութ  «Թեղուտ» ՓԲԸ-ն  արդեն վաճառել է Ալավերդու պղնձաձուլական գործարանին:  Առաջին վաճառված խտանյութի  2,5 մլն դոլար արժեքի  25-30 տոկոստը կազմել է ընկերության շահույթը: Այս մասին  հունվարի 13-ին  Ալավերդու «Անկյուն+3»  հեռուստաընկերության  «Երևակ» հաղորդաշարով  ալավերդցիներին հայտնել է «Վալլեքս» խմբի ընկերությունների նախագահ Վալերի Մեջլումյանը:

Վերջինս հպարտությամբ ալավերդցիներին նաև տեղեկացրել է. «Մենք ունենք եվրոպական չափանիշներին համապատասխանող, ամենաժամանակակից տեխնոլոգիաներով  ու սարքավորումներով կոմբինատ, որը հրաշք է»:

Վ. Մեջլումյանի ասելով՝ Թեղուտի  «հրաշք կոմբինատի»  բնապահպանական խնդիրները նույնպես լուծվել են եվրոպական չափանիշներով:

Հանքի շահագործումից ուղիղ մեկ ամիս հետո` հունվարի 21-ի երեկոյան, Թեղուտի մշակույթի պալատի դահլիճում տեղի ունեցած ազդակիր համայնքների բնակիչների հետ հանդիպմանը Թեղուտի և Շնողի գյուղացիները ընկերության պատասխանատուներից բացատրություն պահանջեցին Շնող գետն աղտոտելու համար: Նրանցից շնողցի Աշոտ Ադամյանը  հայտարարեց, որ 10 օր շարունակ հանքի պոչամբարից պոչանքներ են հոսել Շնող գետը: Շնողցի Արայիկ Բաբայանն էլ պահանջեց. «Ուղղակի խնդրում ենք այս մասով մեզ պատասխան տվեք, ասեք, ինչու եք Շնող գետի ջուրը պղտորում: Էսօր էլ պղտոր էր»:

«Խճի արտադրամասը չի աշխատում, առանձին օրեր աշխատանք կատարվում է, բայց հիմնականում դա կարող է ամսվա աշխատանքային օրերի կեսից ավելին չլինել»,- պատասխանեց «Թեղուտ» ՓԲԸ-ի վարչության անդամ Ռուբեն Պապոյանը:

«Ես չեմ կարող կոնկրետ օրերով ասել, բայց երբ անցնում եմ գետի ջուրը պղտոր է»,- հակադարձեց Արայիկ  Բաբայանը: 

Ռուբեն Պապոյանը ենթադրեց, որ դա ուրիշ բանի արդյունք կարող է լինել: «Տարբերակը բացատրեք: Ոչ անձրև է եկել, ոչ ձնհալ կա, ի՞նչ կարող է լինել: Էդ մոստից դենը խի չի էտենց բան կա»,- առարկեց   Ա. Բաբայանը:

Շնողի գյուղապետ Հ. Սահակյանին հետաքրքրեց, թե այս պահին ոռոգման սեզոն չէ, որտե՞ղ է Արայիկը օգտագործում գետի ջուրը, որ մտահոգվում է:

«Ոնց որտեղ եմ օգտագործում, ապրանքը ջուր է խմում: Ինչ է նշանակում, որ չեք օգտագործում: Պղտոր ջուրը հմի օգո՞ւտ ա:  Իմ մեկ հա դեղձի այգին չորացել է էդ Ախթալայի  պոչանքների պատճառով: Նույն ջուրը հիմա էլ սրանցից ա գալիս»,- պատասխանեց Արայիկը:

«Դեռ չսկսած՝ պղտորել են գետի ջուրը:  Ջուրը արդեն մի քանի օր է՝ պղտոր  է գալիս : Հիմա անասունները էտա ջուր չեն խմում էդտեղից, բնական բան է: Դա կեղտոտ ջուր է: Ինչքանո՞վ եք երաշխավորում մեր ոռոգման սեզոնին`  մարտի կեսից, գոնե այդ ջուրը մաքուր կլինի»,- հարցրեց Աշոտ Ադամյանը:

Ռուբեն Պապոյանը գյուղապետ Հովիկ Սահակյանին առաջարկեց մի ներկայացուցչի հետ գնալ ընկերություն և տեղում նորից քննարկել ու տեսնել, որ նախագծի համաձայն նման բան չկա, և պոչամբարը  կառուցված է նախագծի համաձայն: Նա հայտնեց, որ արդեն արտադրանքը սկսել է արտադրվել:   

«Նախագիծը որն է, այսինքն՝ ամիսը մեկ կարաք մեզ թունավորե՞ք:  Կոնկրոտ ես այն գիտեմ, որ մեզ վնասում  է գետի ջրի պղտորվելը»,- կրկին դժգոհեց  Աշոտ Ադամյանը: Վերջինս «Վալլեքս» խմբի ընկերությունների փոխնախագահ Գագիկ Արզումանյանին հայտնեց, որ գետը թափվողը «խվոստ» է:

Գագիկ Արզումանյանը ընկերության խճի արտադրամասից գետը թափվող նստվածքների հետ կապված գյուղացիներին խոստացավ, որ այսուհետև  արտադրամասը կաշխատի Շնողի գյուղապետի հետ համաձայնեցված գրաֆիկով , որպեսզի գյուղացիներն իմանան իրենց անելիքը:

Պոչամբարի հետ կապված՝ Գագիկ Արզումանյանը  գյուղացիներից պահանջեց  Թեղուտի պոչամբարը չհամեմատել Ախթալայի ԼՀԿ-ի պոչամբարի հետ. «Մի համեմատեք, որովհետև անհամեմատելի բաներ են: Ախթալայում չկա շրջանառու ջրի համակարգ: Այսինքն՝ Ախթալայում և ՀՀ-ում գործող մնացած բոլոր հանքավայրերում, դժբախտաբար, իհարկե, արտադրական ջրերը արտահոսում են բաց ջրամբարներ, տվյալ դեպքում՝ գետեր: Թեղուտում արտադրական ջրերի արտահոսք ընդհանրապես չի լինելու: Մեր նախագծով այդպես է, և էսօր ֆաբրիկան աշխատում է, և նման բան չկա»,- ասաց Գագիկ Արզումանյանը:

«Մնում է «խվոստը» նկարեմ, բերեմ ցույց տամ»,- ասաց Աշոտ Ադամյանը: «Նկարեք, բերեք, իհարկե: Պոչամբարի ջրերի արտահոսք չկա և չի կարող լինել»,- չնահանջեց Գագիկ Արզումանյանը:

«Ուզում եք ասեք՝ պոչամբարից պոչանքերի հոսքեր չեն եղել:  Պոչամբարից չի՞ եղել»,- վրդովված նրան դիմեց Աշոտ  Ադամյանը: «Մի պահ կարող է ունեցել ենք»,- համաձայնեց Ռուբեն Պապոյանը: «Մի պահը 10 օր է»,- պատասխանեց  Աշոտ Ադամյանը:

Վերջինիս հետաքրքրեց, թե ով է պատասխան տալու այսուհետև «խվոստաջրով» ջրելուց հետո իր այգին չորանալու դեպքում: «Դրա համար մեր վնասը ո՞վ է վերականգնելու»,- հարցրեց Աշոտը:

«Խվոստ չի գալու» ,- նրան վստահեցրեց Ռ. Պապոյանը: «Դուք նախօրորք ասում եք՝ չի գալու, ասենք, թե եկավ, 10 օր է «խվոստը» գալիս է, ասում եմ»,- պնդեց Ա. Ադամյանը:

Գագիկ Արզումանյանը գյուղացիներին բացատրեց.«Եթե մեր գործունեության ընթացքում, մեր նախագծի շեղումների պատճառով Ձեր որևէ մեկի գործունեությանը վնաս կլինի, իհարկե, դուք հնարավորություն ունեք այս հանդիպման շրջանակներում, այս հանդիպումից դուրս պահանջ ներկայացնել, որպեսզի Ձեզ պատճառված վնասը հատուցվի: Մենք պարտավոր ենք քննարկել այդ պահանջը»:

Այսուհետև  Գ. Արզումանյանը գյուղացիներին սկսեց համոզել, որ Թեղուտում պոչանքային հոսքեր չեն լինելու, որովհետև Թեղուտում պոչամբարը կառուցված է  և աշխատելու է բոլորովին այլ սկզբունքներով, այսինքն, եվրոպական չափանիշներով:

«Թեղուտ» ՓԲԸ-ն գյուղացիներին արգելել է հունձք անել իրենց նախկին խոտհարքներում

Լարիսա Փարեմուզյան, Հետք

 13:16, 29 հունվարի, 2015

Ընկերությունը խախտել է գյուղացիների հետ կնքած պայմանագրային պարտավորությունները

Շնող եւ Թեղուտ համայնքներին նախկինում պատկանող շուրջ 220 հա հողատարածքները դեռ 1,5 տարի առաջ ցանկապատել է «Թեղուտ» ՓԲԸ-ն: Ընկերությունը երկու համայնքներում բնակվող 437 գյուղացիներից յուրաքանչյուրից 5000 մետր խոտհարք է վերցրել եւ հողատերերի հետ կնքած պայմանագրերով պարտավորվել է թույլատրել հնձել ցանկապատված խոտհարքների խոտը: Սակայն ընկերությունն անցնող տարում, որը շատ անբարենպաստ էր խոտի համար, արգելել է հնձել իրենց արդեն նախկին խոտհարքները: Գյուղացիների աչքի առաջ հյութեղ խոտն արեւի տակ խանձվել ու չորացել է, իսկ հիմա՝ ձմռանը, անասունները սովահար են լինում:

Ցանկապատված խոտհարքների հարցը հունվարի 21-ին, ազդակիր համայնքների բնակիչների հետ հանդիպման ժամանակ, շնողցիները բարձրացրին «Թեղուտ» ՓԲԸ-ի ղեկավարների առջեւ, սակայն, հազիվ թե այն հանգուցալուծում ստանա, քանի որ ցանկապատված խոտհարքները գտնվում են հենց հանքի պոչամբարին հարող վտանգավոր տարածքում: «Շնողի դաշտերը փակել եք, էն դաշտերը, որը մարդիկ վարել են, ցանել են, հաց են ստեղծել, պտուղ են ստեղծել՝ էսօր փակել եք, չեք թողնում հնձենք: Գերանդիով խոտ հնձելիս, ինձ անձամբ արգելել են: Եթե ասում եք՝ ճառագայթում չկա, կթողնեիք էդ խոտը հնձեմ, անասուն պահեմ: Ես ոչ մի տեղ չեմ աշխատում: Ուսանող եմ պահում: Ինչո՞վ պահեմ»,- հանդիպման ժամանակ «Վալլեքս» խմբի ընկերությունների փոխնախագահ Գագիկ Արզումանյանին դիմեց շնողցի Դավիթ Չիթչյանը:

Շնողում գյուղացիները նոր են հասկանում իրենց խոտհարքները կորցնելու հետեւանքները: «Գարունքը, եթե սաղ լինեմ, ես մտնուլ տիմ էդտեղ, ես հերու էլ եմ ասել, ով առաջ կգա, ես ոտը կկտրեմ: Ես հմի ասում եմ»,- ասում է Դավիթ Չիթչյանը: «Էդ տարածքումը մանգաղով արտ եմ հնձել, եզան ուսին նստել` վարել, ցանել: Մեր տարածքը Շնողի ու Թեղուտի գյուղապետերը ծախեցին, էդ երկու գյուղապետերը շպիոն դառան ու մեր հողերն ապօրինի կերպով վի կալան ձեզ տվին: Հմի ես իմ կողմից խնդրում եմ, որ Գեղատեղից մինչեւ Կռնգների հանդամասը բացեք, էդ մի տարածքն էլ ա թողուն մեր անասունը ըրածի»,- խնդրեց շնողցի 80-ամյա Սուրեն Օսմանյանը:

 «Մեր հանդերն ամբողջությամբ մնում են անհնձել: Ինչի հմա է անհնձել մնում, որովհետեւ մեզանից վիր եք կալել: Ո՛չ դուք եք օգտագործում, ո՛չ մենք: Ես գնացել եմ Կարմիր գեղա ձորումը Նոյեմբերյանցոց հանդից իշով, ձիով խոտ կրել, բերել եմ իմ դագի դռանը դասել, որ կով պհեմ, էդ էլ հերիք չարավ, կովը վեր ընկավ, վի չկացավ: Բա խոտն ի՞նչ ա, որ խոտի ծերա, մեր էս անասունը սատկի: Գիտե՞ս, մենք Շնողում քանի հեկտար ֆող (նկատի ունի՝ հող-խմբ·) ունենք, որ կիրկով ու լպատկով են բաց արել: Մեր ամբողջ վայենին կանգնած ֆողի ծերանա սօր կռիվ ա տալիս, հմի մենք մեր ֆողը բրախել ենք, ըժում եկել հմի տես որդի կանգնել: Ես հմի խնդրում եմ ուղղակի, որ էդ խնդիրը լուծեք»,- պահանջեց տարեց շնողցի Սուրեն Տիրացվյանը:

Սուրենն ասաց, որ անասնապահությամբ աշխատած իր փողով նեցուկ է դառնում թոռներին: «Ես ասում եմ էլի, սովորող թոռն էլ ունեմ, սովորած էլ ունեմ, բանակումն էլ ունեմ, բա ամոթ չի՞, որ ես մի մոզի եմ ծախում 400 կգ կովի խոտի խաթեր, վերջումն էլ կովին դանակի տակն եմ գցել: Իմ ձեռները բանում է, ես գերանդիով կհնձեի: Մեր շրջակայքը փակած է, մենք տեղ չունենք ստեղ, որ մեր անասունը ըրածի»,- ասաց Ս. Տիրացվյանը:

Շնողցիները Գագիկ Արզումանյանից պահանջեցին խոտհնձի օրերին ցանկապատից այն կողմ դուրս եկած խոտը հնձել եւ հանձնել գյուղացիներին: «Ճիշտ եւ տրամաբանական առաջարկ եք անում, մենք անպայման կմտածենք դրա մասին եւ կփորձենք լուծել խնդիրը»,- հանդիպման ժամանակ խոստացավ Գագիկ Արզումանյանը:

«Թեղուտ» ՓԲԸ-ի գործունեության հետեւանքով վերջին տարիներին Շնողում անասնապահությամբ զբաղվելու դժվարությունների մասին «Հետքի» հարցերին պատասխանելով, Շնողի համայնքապետ Հովիկ Սահակյանն (գլխավոր նկարում) ասաց. «Այդ խոտհարքների հիմնական մասը հարակից է հանքի պոչամբարին: Քանի որ պոչամբարը դեռ պոչանքներով լցված չէ, գյուղացիները պահանջեցին, սակայն ընկերությունը թույլ չտվեց խոտը հնձել: Դրա հետեւանքով խոտհարքներում հրդեհավտանգ վիճակ էր ստեղծվել: Բացի այդ, մեկ հակ խոտի գինը գյուղում հասավ 2000 դրամի»:

Համայնքապետ Հովիկ Սահակյանը հայտնեց, որ նախորդ տարում երկու անգամ գրություն է ուղարկել «Թեղուտ» ՓԲԸ-ի տնօրինությանը, որոնք մնացել եմ անպատասխան: Հ· Սահակյանը հայտնեց, որ այս պահին Շնողի համայնքապետարանում 520 գլխուխ խոշոր եղջերավոր եւ 160 գլուխ մանր եղջերավոր անասուն է հաշվառված: Խոտհարքներից եւ արոտավայրերից զրկվելու պատճառով Շնողում անասնագլխաքանակը պակասել է: Համեմատության համար նշենք, որ գյուղը խորհրդային տարիներին 1600 գլուխ խոշոր եղջերավոր եւ մի 1000 գլուխ էլ մանր եղջերավոր անասուն է ունեցել:  

Համայնքապետի ասելով՝ Շնողը հիմա շուրջ 700 հա արոտավայր ունի, որը, կարծես թե, սեզոնին բավարարում է անասունների արոտին: «Այս պահին խոտհարքների խնդիրն է լուրջ, 238 հա խոտհարքներ ունենք, որը չի բավարարում ձմռանը անասնակեր պահեստավորելուն»,- ասաց Հ· Սահակյանը՝ ավելացնելով, որ անցյալ տարի չհնձված խոտհարքներում այս տարի շատ դժվար կլինի խոտ հնձելը:

Հունվար 30, 2015 at 12:20